Het museumcafé van het Frans Hals Museum kreeg haar originele driedeling terug: drie kleine huisjes op een rij. Interieurontwerper Maurice Mentjens gaf ze ieder een eigen grijspalet. Aangevuld met de nationale driekleur ‘oranje, blanje, bleu’. Bedoeld als eerbetoon aan de sobere, maar geraffineerde schuttersstukken van de Hollandse Meester-schilder Frans Hals.
Het Frans Hals Museum is gehuisvest in het Oudemannenhuis, een verstild 17e-eeuws hofje in Haarlem. Voor de uitbreiding met een museumcafé werden destijds drie belendende pandjes uit het begin van de 20ste eeuw aangekocht en doorgebroken. Zo’n twintig jaar na dato was het interieur echter gedateerd geraakt door verlaagde plafonds, onduidelijke overgangen en versnippering van de ruimte. Johan Jacobs, architectuurhistoricus van de gemeente Haarlem, opperde het idee om de oude structuur van drie aparte huisjes terug te brengen en ze ieder weer herkenbaar te maken. Met respect voor de bestaande plattegrond.
Grijspalet
Op zoek naar aanknopingspunten bestudeerde Maurice Mentjens eerst de schilderijen van Frans Hals, een van de Oude Hollandse Meesters, die zijn glorietijd beleefde in de (17e) Gouden Eeuw. “Tot mijn verrassing merkte ik op dat de interieurs op zijn schilderijen allemaal sober zijn ingericht, bijna op het minimalistische af. Dat geldt zowel voor de portretten, als voor zijn grote schuttersstukken. De onderbelichte, bewust vaag gehouden decors waarin de personages staan, zijn eigenlijk altijd samengesteld uit dezelfde basistonen: antiekwit, grijs, lichtbruin, donkergrijs en zwart.”
Deze karakteristieke soberheid werd vertaald naar het interieurontwerp. Elk voormalig huisje heeft nu een eigen, corresponderend grijspalet gekregen. De eerste ruimte met nissen is in drie nuances grijs geschilderd, de tweede in de antieke tint hoornwit met lichtgrijs en de derde – de lezingenzaal – is helemaal in het zwart gehouden.
Nationale driekleur
Zwart-wit zijn ook de muurdecoraties, waarvoor schilderijen van Frans Hals extreem werden uitvergroot tot een wandvullende puntraster print. Op de muur naast de spoelkeuken overheerst een witte toon, in de lezingenzaal een overwegend zwarte variant.
Het kleurconcept laat daarnaast een drietal contrastkleuren zien. Mentjens koos ze met zorg uit een vijftal beroemde schuttersstukken, waaronder de ‘Maaltijd van officieren van de Cluveniers’ (1627). Afgebeeld tegen een grijze achtergrond schitteren officieren van de Cluveniersschutterij, opgesmukt met sjerpen in de kleuren oranje, wit en blauw. Het zijn de kleuren van de verschillende vendels waarin deze schutterij was onderverdeeld en tevens de kleuren van de vlag van de Staten van Holland. In dit nieuwe museumcafé is deze symbolische kleurstelling verwerkt in de stoffen bekleding van de wandbanken.
3D Sublimatie
Voor de hernieuwde indeling van het museumcafé is handig gebruik gemaakt van een bestaande bottleneck: het trafostation dat als een blok half in de eerste twee huisjes steekt. In plaats van verdoezelen, koos Mentjens juist voor het benutten van deze bouwmassa als barmeubel. Door de wanden rondom van een balkenstructuur te voorzien, heeft het blok nu iets weg van een oud vakwerkhuisje. Waarbij de vakken dienst doen als flessenrekken.
Om alle afzonderlijke details weer tot een eenheid te smeden, liggen er overal lichteiken vloeren, aangevuld met eiken deuren en dito luiken voor de lezingenzaal. Druppelvormige lampen geven tot slot een speelse touch aan dit relatief sobere, bijna mathematisch doordachte interieur. Niets meer en niets minder dan de driedimensionale ontrafeling én sublimatie van een weelderig schuttersstuk uit de bloeitijd van de Nederlandse geschiedenis, de Gouden Eeuw.
